Özellikle engelli bireylerin ve sağlık sorunları nedeniyle çalışamayacak duruma gelenlerin emeklilik haklarına dair düzenlemeler içeren tasarı, çalışma gücü kaybı yaşayan vatandaşlara yönelik erken emeklilik fırsatlarını artırıyor.
Yeni yasa tasarısına göre, engellilik oranı en az yüzde 40 olanlar, vergi indirimi ile emeklilik hakkından yararlanabilecek. Ayrıca, malulen emeklilik için artık yalnızca 1.800 gün prim yeterli olacak, yaş ve çalışma süresi şartı ise kaldırılacak.
ENGELLİ BİREYLER İÇİN YENİ DÜZENLEMELER
Yeni yasa tasarısı, engellilik nedeniyle erken emeklilik hakkından faydalanmak isteyen vatandaşlar için önemli değişiklikler getiriyor. Yüzde 40 ve üzeri engellilik oranına sahip sigortalılar, vergi indirimi avantajı ile emekli olabilecek. Bu kişiler için yaş şartı aranmadan, sigortalılık süresi 15 ile 20 yıl arasında olacak, prim gün sayısı ise 3.600 ile 4.400 arasında değişecek. Bu şartlar, sigortalının işe giriş tarihi ve engellilik oranına göre belirleniyor.
Sosyal güvenlik sisteminde, engelli sigortalılar için erken emeklilik hakkı sağlayan iki ana düzenleme bulunuyor: Vergi indirimi ile erken emeklilik ve malulen emeklilik. Yeni tasarı ile, bu iki emeklilik türü arasındaki farklar daha belirgin hale geliyor.
BAĞ-KUR VE MEMURLAR İÇİN ERKEN EMEKLİLİK ŞARTLARI
Bağ-Kur sigortalıları için de önemli bir gelişme yaşandı. 1 Ekim 2008 sonrası Bağ-Kur’lu sigortalılar, engellilik durumu nedeniyle erken emekli olabilecekler. Buna göre, yüzde 60 ve üzeri engellilik oranına sahip Bağ-Kur’lular 15 yıl sigortalılık süresi ve 3.960 prim günü ile emekli olabilecek. Yüzde 50 ile 59 arasında engellilik oranı olanlar ise 16 yıl ve 4.320 prim günü ile emeklilik hakkına sahip olabilecek. Yüzde 40-49 arasında engellilik oranı olanlar için ise 18 yıl sigortalılık süresi ve 4.680 prim günü şartı aranacak.
Devlet memurları için de benzer bir düzenleme getirildi. 1 Ekim 2008 tarihinden önce kamuda çalışmaya başlayan ve en az yüzde 40 engellilik raporu olan memurlar, 5.400 gün prim (yaklaşık 15 yıl) ödeyerek emekli olabilecekler. 1 Ekim 2008 sonrası göreve başlayan engelli memurlar için de erken emeklilik şartları yeniden düzenleniyor.
2008 ÖNCESİ VE SONRASI SİGORTALILAR ARASINDAKİ FARKLAR KALDIRILIYOR
Yeni yasa tasarısı ile 2008 öncesi ve sonrası engelli sigortalılar arasındaki farklar ortadan kaldırılıyor. 2008 yılı öncesi sigortalı olan engellilerin emeklilik başvurularında, vergi indirimi belgeleri yerine artık sigortalının çalışma gücü kaybı oranı dikkate alınacak. Bu düzenleme ile emeklilik başvurularının işleme alınma süreci kısalacak. Ayrıca, maliye sağlık kurulunun kararına dayalı işlemler, yeni düzenleme ile SGK sağlık kurulunun kararına dayalı hale getirilecek. Bu değişiklik, Bağ-Kur’lular ve devlet memurlarını doğrudan etkilemeyecek.
MALULEN EMEKLİLİK İÇİN 1.800 GÜN PRİM YETERLİ
Yeni yasa tasarısına göre, malulen emeklilik hakkı, engellilik oranı yüzde 60 ve üzerinde olan sigortalılara tanınıyor. Daha önce, malulen emeklilik için, sigortalının hem prim gün sayısını hem de sigortalılık süresini tamamlaması gerekiyordu. Ancak yeni düzenlemeyle, sadece 1.800 gün prim ödemiş olan sigortalılar, başka bir şart aranmadan malulen emekli olabilecek. Bu düzenleme, özellikle çalışamayacak durumda olan sigortalılar için önemli bir kolaylık sunuyor.
MALULEN EMEKLİLİK İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR:
1.800 gün prim ödemiş olmak,
Yüzde 60 ve üzeri iş gücü kaybı raporu almak,
Sigortalının çalışamayacak durumda olması.
MALULEN EMEKLİLİK KAPSAMINA GİREN HASTALIKLAR
Yeni yasa ile birlikte, malulen emekli olabilecek sigortalılar için geçerli hastalıklar listesi de güncelleniyor. SGK tarafından belirlenen bazı hastalıklar, malulen emeklilik kapsamında değerlendirilecek. Bu hastalıklar arasında şunlar yer alıyor:
Kanser, epilepsi, Parkinson hastalığı, beyin tümörü, Behçet hastalığı, organ nakli, AIDS, siroz, zeka geriliği, şizofreni, bipolar bozukluk, MS hastalığı, serebral felç, uzuv kaybı, demans ve görme kaybı.
ENGELLİ VE MALULEN EMEKLİLİK ARASINDAKİ TEMEL FARKLAR
Engelli emekliliği ile malulen emeklilik arasında önemli farklar bulunuyor. Engelli emekliliği için, sigortalının engellilik durumu sigorta girmeden önce var olmalı ve sigortalılık süresi ile prim gün sayısı şartları aranır. Bu durumda, engellilik oranı en az yüzde 40 olmalıdır.
Malulen emeklilikte ise sigortalının sonradan rahatsızlık geçirmesi gerekmektedir. Burada, engellilik oranı yüzde 60 ve üzerinde olan sigortalılar, yalnızca 1.800 gün prim ödeyerek malulen emekli olabilecekler. Malulen emeklilikte, sigortalının çalışma durumuna ve sigortalılık süresine bakılmadan sadece iş gücü kaybı dikkate alınacak.
YENİ YASA İLE ERKEN EMEKLİLİK ŞARTLARI KOLAYLAŞIYOR
Yeni yasa tasarısı, engelli ve malul vatandaşlar için erken emeklilik süreçlerini hızlandırmayı ve daha erişilebilir hale getirmeyi hedefliyor. Vergi indirimi olan sigortalılar ve malulen emeklilik hakkı tanınan bireyler, bu değişiklikler sayesinde daha hızlı bir şekilde emekli olabilecekler. Özellikle, 1800 gün primle malulen emekli olma şartı, sigortalılara önemli bir kolaylık sağlıyor. Yasa tasarısının TBMM’deki görüşmelerinin ardından, bu düzenlemelerin hayata geçmesiyle birlikte, emeklilik süreci daha adil ve erişilebilir olacak.
