Fahiş kira artışlarını önlemek amacıyla uygulanan %25 zam sınırı, 1 Temmuz itibarıyla sona erdi. Bu düzenlemenin sona ermesiyle kira artışlarının nasıl belirleneceği ve ev sahiplerinin yasal sınırların üzerinde zam yapıp yapamayacağı merak konusu oldu. Peki, kira zammı neye göre yapılacak ve ev sahibi kiracıyı tahliye edebilir mi?
KİRA ARTIŞLARI TÜFE'YE GÖRE BELİRLENECEK
1 Temmuz 2024 itibarıyla sona eren %25 zam sınırının ardından, kira artışları Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) son 12 aylık ortalaması üzerinden yapılacak. Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı, "Kira kontratlarında artış maddesi bulunmuyorsa, 2 Temmuz 2024'ten sonra yenilenen kira kontratlarında kira artışları TÜFE’nin son 12 aylık ortalaması üzerinden yapılacak. TÜFE verileri Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından her ayın başında açıklanır" dedi ve ekledi:
YENİ DÖNEMDE KİRA ARTIŞ ORANI NE OLACAK?
Özelmacıklı, "Yüzde 25 sınırlaması ile kira artışının enflasyonun altında kalması nedeniyle mal sahipleri ve kiracılar arasında anlaşmazlıklar olmuştu. Birçoğu davaya dönerken, arabulucuya gidenler de olmuştu. Davalarda tahliye kararı çıktığı gibi yeni kira tespitine yönelik kararlar da çıktı. 5 yıl ve üzeri sözleşme süresi bulunan kiracı ve mal sahibi tarafında kira tespit davaları söz konusu oldu" diye belirtti. Bu süreyi aşanlar için doğrudan tahliyeye ilişkin davalar oldu. Arabuluculuk sistemi ile nispeten bazı anlaşmalar sağlansa da anlaşma sağlanamayan durumlarda dava süreçleri devam etti. Sulh hukuk mahkemelerinde davalar önemli bir yer kaplamaya devam ediyor.
EV SAHİPLERİ TÜFE’NİN ÜZERİNDE ZAM YAPABİLİR Mİ?
Ev sahipleri, TÜFE ortalamasının üzerinde bir zam talep edemezler. Milliyet'in haberine göre Özelmacıklı, “Hukuken böyle bir hakları yok. Kira artışı yılda bir kez yapılabilir ve TÜFE’nin üzerinde zam istenemez” dedi. Ancak, kiracı ve ev sahibi arasında karşılıklı anlaşma ile farklı bir zam oranı belirlenebilir.
KİRA ARTIŞ ORANI 3 TEMMUZ’DA MI BELLİ OLACAK?
12 aylık TÜFE ortalaması Mayıs ayında %62,51 olarak açıklandı. Haziran ayı verisi ise 3 Temmuz tarihinde açıklanacak. Artışlar bir önceki ayın TÜFE ortalaması üzerinden yapılacak. Yeni dönemde kira kontratlarında daha düşük bir rakam yazmıyorsa, üst sınır artık TÜFE’nin son 12 aylık ortalaması şekli ile belirlenecektir. Eğer sözleşmedeki kira kontratı yenileme tarihi 1 Temmuz ise %25 üzerinden zam uygulanacak. Kontrat 5 Temmuz’da yapıldıysa, Temmuz ayına kadar son 12 aylık TÜFE’nin ortalaması uygulanacak. Bu oran da 3 Temmuz’da açıklanacak olan TÜFE oranıdır.
KİRADA ÖRNEK HESAP: 20 BİN TL KİRASI OLAN NE ÖDEYECEK?
20 bin TL kirası olan bir kişinin %25 zam sınırı kapsamında kirası 25 bin TL olacakken, Mayıs ayı TÜFE ortalaması üzerinden hesaplandığında kira bedeli %62,51 oranında artırıldığında 32 bin 502 TL olacaktır. Yani 12.502 TL kira artışı yaşanmış olur. Haziran ayı TÜFE verisinin açıklanmasıyla birlikte Temmuz ayı kira artış oranı belli olacaktır.
EV SAHİBİ KİRACIYI DÜŞÜK KİRA ZAMMI NEDENİYLE TAHLİYE EDEBİLİR Mİ?
Ev sahiplerinin kiracıyı tahliye etme isteğinin birden fazla nedeni olabilir. Ancak mal sahiplerinin sadece TÜFE ortalamasını düşük bularak kiracıyı evden çıkarma hakkı yoktur. Kiracıların evden çıkarılması, kiralama süreci çerçevesinde kira kontratına aykırı davranması gibi yasal bazı maddeler çerçevesinde tahliye istenebilir. Tahliye taahhütnamesi verilmesi, binanın kentsel dönüşüme girmesi gibi hukuki dayanağı olan durumlarda tahliye talep edilebilir.
KİRACI VE EV SAHİBİ SABİT ZAM BELİRLEYEBİLİR Mİ?
Kiracı ve ev sahibi, karşılıklı anlaşarak sabit bir zam oranı belirleyebilirler. Özelmacıklı, "Diyelim ki %50 oranında belirlenmiş olsun, TÜFE %60 çıksa bile aralarında belirledikleri %50 oranı geçerlidir. Kira kontratında ne yazıldığı önemlidir. ‘Kira kontratı TÜFE ortalamasına göre yapılacaktır’ deniliyorsa bu zaten TÜFE oranında yapılır. Belli bir sınır belirtildiyse TÜFE’den fazla olmadığı müddetçe sözleşmedeki madde geçerlidir. Diyelim ki sözleşmede sabit %70 artırılacaktır denildi. Ancak TÜFE’nin 12 aylık ortalaması %62,50 çıktı. Bu durumda %62,50 oranında artış yapılır yani kiracı lehine bir artış yapılmış olur" dedi.
