Yozgat'ın hangi şehirden ayrılarak şehir statüsüne kavuştuğunu araştırdık. İşte detaylar…
Araştırmalarımıza göre, 1847'deki yönetsel bölünmede, Bozok Livası Eyalet-i Sivas'tan ayrılarak kendi başına bir eyalet oldu.
Bu dönemde Bozok Eyaleti, Merkez Liva ile Kayseri Livasından oluşurken 1867'de, Yozgat kazasının içinde bulunduğu Bozok Sancağı Ankara Eyaletine bağlıydı.
Yaşar Öcal’ın Akademik Bakış Dergisi’nde yayınlanan “XIX. Yüzyıl Seyahatnamelerinde Yozgat ve Çevresi” makalesinde yer alan bilgiler ise şu şekilde: “Geniş bir bölge olan Bozok Sancağına bağlı Yozgat, 19. Yüzyıl’da, değişik zamanlarda idari anlamda değişikliğe uğramıştır. Örneğin, 1831’de Yozgat ve çevresi, Eyalet-i Sivas (Rum) içinde Bozok Livası 52 olarak yer almaktaydı. 1847'deki yönetsel bölünmede, Bozok Livası Eyalet-i Sivas’tan ayrılarak kendi başına bir eyalet olmuştur. Bu dönemde Bozok Eyaleti, Merkez Liva ile Kayseri Livasından oluşuyordu. 1867’de, Yozgat kazasının içinde bulunduğu Bozok Sancağı Ankara Eyaletine bağlıydı. Bozok Sancağı, Yozgat merkez Kaza, Çorum, Budaközü ve Maden kazalarından oluşmaktaydı. 1877’deki idari bölünüm sonrası Bozok Sancağının kazaları, sırasıyla Yozgat merkez kaza, Akdağmadeni, Boğazlıyan, Çorum ve Sungurlu idi. Yozgat ve çevresi 19. yüzyılın ortalarından itibaren birçok gezginin seyahatnamesine konu olmuştur. Yörenin maddi ve manevî kültürü hakkında gözlemlere dayanan bilgileri ihtiva eden seyahatnameler, araştırmacıların, Yozgat ve çevresi ile ilgili Osmanlı’nın son döneminde aradıkları birçok bilgileri bulabilecekleri kaynak olma özelliği taşımaktadır. Yozgat çevresini gezen gezginlerin başında İngiliz John Macdonald Kinneir, Fransız Seyyah Charles Texier (Texier, 2002), Fransız Georges Perrot (Kuran, 1997), Hanry C. Barkley (Barkley, 2007), İngiliz Frederick Burnaby (Burnaby, 2000), Fransız Vital Cuınet (Cuinet, 2001), P. De Tchihatcheff (Tchihatcheff, 1867) ve Bafralı Doktor Yanko (Yanko, 1889) gelmektedir. Bu seyyahlardan başka Karadeniz veya Doğu Anadolu’ya giderken içinden geçtikleri Yozgat bölgesi ile ilgili izlenimlerini yazan birçok seyyah da bulunmaktadır. 1836-1837 yıllarında Anadolu üzerinden Mısır’a giden Fransız M. Papistin Poujoulat, Osmanlı ülkesinde haritalar çizmek amacıyla gezen Kiepert, 1850’den 1859’a kadar muhtelif istikametlerde Anadolu’yu gezen Alman Mordtmann, H. F. Tozer, Leake, Yohanne ve İsambert gibi seyyahları sıralayabiliriz.”
