Dereotu Anethum graveolens, maydanozgiller familyasından gelen güçlü aroması ile dikkat çeken bir bitkidir. Genellikle baharat olarak kullanılan dereotu, sağlık üzerinde çeşitli faydalara sahiptir. Türk mutfağında da sıkça yer verilen bu lezzet hem lezzetli yemeklerin hem de sağlıklı beslenme planların önemli öğelerinden biridir.
Kalp sağlığı başta olmak üzere dereotunun faydaları vücuttaki birçok sistemi etkilemektedir. Kalsiyum ve C vitamini gibi vitamin mineral içeriği ise dereotuna besleyici özellikler kazandırır.
DEREOTU NEDİR?
Dereotu, Asya, Rusya, Batı Afrika ve Akdeniz coğrafyalarında salkım halinde yetişen bir bitkidir. Yetiştirilmesi oldukça kolay olan dereotu günümüzde dünyanın birçok bölgesinde yetiştirilir. 8 hafta içerisinde olgunlaşan bu bitki, sağlık üzerinde çeşitli etkilere sahiptir. Taze veya kurutularak tüketilebilen dereotunun tüysü yaprakları veya tohumları tüketilir. Tohumları zengin kalsiyum içeriği ile dikkat çekerken, dereotu yapraklarının antioksidan özelliği dikkat çekicidir. Kalp sağlığı, bağırsak sağlığı ve üreme sağlığı gibi vücudun farklı sistemlerine etki eden özellikleri sayesinde dereotu kıymetli bir bitkidir.
DEREOTUNUN SAĞLIĞA FAYDALARI
Dereotu, Yozgat’ın verimli topraklarında doğal olarak yetişen ve şifa kaynağı olarak bilinen bir bitkidir. İçeriğinde bulunan A, C ve K vitaminleri ile folik asit, demir, kalsiyum ve manganez gibi mineraller sayesinde sağlık açısından birçok fayda sağlar. Dereotu, sindirimi kolaylaştırıcı ve gaz giderici özellikleri ile bilinmektedir. Ayrıca, antioksidan özellikleri sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirir ve vücuttaki toksinlerin atılmasına yardımcı olur.
Dereotunun çok sayıda faydası bulunmaktadır. Antik çağlardan beri bebeklerde kolik ve sindirim hastalıklarında kullanılan dereotu, süt arttırıcı etkisi ile emzirmeye yardımcı olmak için de kullanılmıştır. Bu tür faydaları günümüzde halk arasında da bilinmektedir ancak yeterli miktarda bilimsel çalışma bulunmamaktadır.
Dereotu üzerine yapılan ve etkisi kanıtlanmış çalışmalarla dereotunun kanıtlanmış faydaları bulunur. Bu faydalar şu şekildedir; Antioksidanlar vücutta çeşitli hastalıkların önlenmesinde önemli rollere sahip bileşiklerdir. Antioksidanlar, kronik enflamasyonu azaltmada etkilidir. Bunun yanı sıra kalp hastalığı, Alzheimer gibi kronik hastalıkların gelişim riskini azaltabilir. Romatoid artrit gibi enflamasyon gelişimine neden olabilen hastalıkları önlediğine yönelik yapılmış çalışmalar bulunur. Antioksidan bileşiklerin bu faydaları sayesinde dereotu da bahsi geçen hastalıkları önlemede etkili olabilmektedir.
Dereotu tohumu faydaları arasında da antioksidan özelliğe sahip olması yer alır. Tohumlar antioksidan özelliğe sahip bileşikler olan flavonoidler, terpenoidler ve tanenlerden zengindir.
Dereotu yüksek kan şekeri değerlerini düşürmeye yardımcı olabilir.Bu özelliği sayesinde tip 2 diyabet tedavisini destekleyici bir bitkidir.
Güçlü antioksidan içeriklere sahip olması sayesinde antikanser özellikler gösterebilir.
Dereotu içerisinde bulunan kalsiyum sayesinde kemik sağlığının destekleyici bir bitkidir. kalsiyumla beraber magnezyum ve fosfor içermesi de yine bu etkisini destekleyici özelliktedir.
Dereotu menstrüel krampları azaltmada etkili olabilir. Dereotu içerisinde bulunan esansiyel yağlar adet döneminde görülen krampları ve ağrıları hafifletici etki gösterebilir.
DEREOTUNUN ZARARLARI NELERDİR?
Dereotu genel olarak tüketim için güvenilir bir bitki olarak kabul edilir. Ancak nadir de olsa bazı kişilerde alerjik reaksiyonlara, kusmaya veya ishal gibi semptomlara sebebiyet verebilir. Kişilerde ağız kaşıntısına, dilde şişmeye veya kırmızı yumrular oluşmasına da neden olabilir. Bu tür etkiler nadir olarak görülse de alerjik reaksiyon göstermeye yatkın bünyelerin dereotunu başlangıçta dikkatle tüketmesi önerilir.
Hamilelik ve emzirme döneminde dereotuna yönelik gıda takviyelerinin kullanılmasından kaçınılmalıdır. Dereotu özütleriyle hazırlanmış takviyelerin bu tür dönemlerde ne tür bir etki yarattığına yönelik kesin çalışmalar bulunmamaktadır.
DEREOTU NASIL KULLANILIR?
Dereotu yemeklere kolayca eklenebilecek bir bitkidir. Genellikle baharat olarak tüketilen bu bitki çok sayıda yemeye eklenebilir. Taze dereotu eklenebilecek yemeklere aşağıdaki örnekler verilebilir.
Çorbalar, kavrulmuş sebzeler üzerine garnitür olarak, mevsim yeşilliklerinden oluşan salatalar, patates salataları, cacık gibi yoğurt soslar ve mezeler, balık, kuzu veya yumurta üzerine baharat olarak kullanılabilir.
