İş Kanunu ve sosyal güvenlik mevzuatında düzenlenen bu durumlar, özellikle uzun yıllar aynı işyerinde çalışan bireyler için önemli haklar sunuyor. İşte çalışanların istifa ederek kıdem tazminatı alabileceği beş özel durum:
1. EVLİLİK NEDENİYLE İŞTEN AYRILMA
Kadın çalışanlar, evlendikten sonra bir yıl içinde evlilik cüzdanlarıyla işverene başvurarak işten ayrıldıklarında kıdem tazminatı alabilir. Ancak hamilelik veya doğum nedeniyle istifa eden çalışanlar bu haktan yararlanamaz.
2. EMEKLİLİK HAKKI KAZANIMI
Çalışanlar, emeklilik yaşını beklemeden sigorta prim gün sayısını ve sigortalılık süresini doldurduklarında kıdem tazminatı alabilir. Özellikle 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanlar için 15 yıl sigortalılık ve 3600 prim günü yeterlidir. Ayrıca, 1999-2008 yılları arasında sigortalı olanlar için 4500 prim günü veya 7000 prim günü gibi farklı koşullar bulunuyor. 2008 sonrası sigortalılar ise kademeli olarak değişen prim şartlarını tamamladıklarında bu haktan yararlanabilir.
3. ASKERLİK NEDENİYLE İŞTEN AYRILMA
Askerlik hizmeti nedeniyle işten ayrılan erkek çalışanlar kıdem tazminatı alabilir. Bu hak, bedelli askerlik için de geçerlidir. Ancak bu durumda ihbar tazminatı ödenmez.
4. TEHLİKELİ İŞ VE SAĞLIK RİSKİ
Çalışanın sağlığını tehlikeye atan işler veya bulaşıcı hastalık riski, iş akdini fesih için haklı bir sebep sayılır. Ayrıca işyerinin belediye sınırları dışına taşınması durumunda da çalışan tazminat talep edebilir.
5. İŞVERENİN HAKLI SEBEPLERLE FESİH HAKKI TANIMASI
İşverenin çalışanına kötü muamelede bulunması, cinsel taciz, maaşın eksik ödenmesi veya yanlış beyanlarla çalışanı yanıltması gibi durumlar, işçiye iş akdini feshetme hakkı verir. Bu gibi hallerde çalışan kıdem tazminatı talep edebilir.
KIDEM TAZMİNATINDA GÜNCEL TUTARLAR
Asgari ücrete göre hesaplanan kıdem tazminatı, güncel olarak en düşük 19.850 TL, en yüksek ise 35.058 TL arasında değişiyor. 1 Ocak’ta beklenen asgari ücret zammıyla bu tutarların artması bekleniyor; tavan ücretin 40.000 TL'ye ulaşması öngörülüyor.
Çalışanların bu hakları detaylı bir şekilde inceleyip başvurularını zamanında yapmaları, kıdem tazminatından yararlanabilmeleri açısından büyük önem taşıyor.
