Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yapılan değişikliklerle, engelli bireylerin ÖTV’siz araç alımı süreci yeniden şekillendirildi.
Özellikle 2024 yılında ÖTV muafiyetli araç satışlarının 800 bini aşmasının ardından alınan bu yeni kararlar, muafiyet sisteminin daha düzenli işlemesini ve suistimallerin önüne geçilmesini amaçlıyor.
YENİ DÖNEMDE ÖTV’SİZ ARAÇ ALIM ŞARTLARI
Yapılan düzenlemeye göre, engellilik oranı %90 ve üzeri olan bireyler, 10 yılda bir ÖTV’siz araç alabilecek.
Ancak alınacak araçların en az %40 yerlilik oranına sahip olması gerekecek.
Önceki uygulamada, engelli bireyler 5 yıl sonra araçlarını cezasız olarak satabiliyor ve yeni bir araç alabiliyordu.
Yeni sistemde ise, aracı 5 yıl sonunda satma hakkı devam ederken, yeni bir araç almak için 10 yıl bekleme şartı getirildi. Böylece aynı kişi tarafından kısa sürede birden fazla aracın vergisiz edinilmesi sınırlandırıldı.
VATANDAŞLARIN SORULARI TBMM’YE TAŞINDI
Düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle birlikte vatandaşlar yeni kurallara dair sorularını Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) yöneltti.
Engelli bireyler ve yakınları, “Aldığım aracı kaç yıl sonra satabilirim? Yeni araç alabilir miyim? Doğal afetlerde zarar gören araç yenilenebilir mi?” gibi sorularla yetkililere başvurdu. Meclis, bu soruları Hazine ve Maliye Bakanlığı’na ileterek detaylı bir açıklama talep etti. Yetkililer, yeni düzenlemelerin tüm detaylarını paylaşarak kafa karışıklığını gidermeye çalıştı.
ÖTV’SİZ ARAÇ KULLANIMI VE ÖZEL TERTİBAT ZORUNLULUĞU
%90 ve üzeri engellilik oranına sahip bireyler, sağlık kurulu raporu ile kendi adlarına ÖTV muafiyetli araç satın alabiliyor. Bu bireylerin bizzat araç kullanma zorunluluğu bulunmuyor. Ancak sürekli tekerlekli sandalye veya sedye kullanan bireyler için, aracın özel tertibatlı olması gerekiyor.
%90’ın altındaki engelli bireyler de belirli şartları yerine getirdiklerinde ÖTV muafiyetinden yararlanabiliyor.
Bu kişilerin sağlık raporlarında “hareket ettirici aksamda özel tertibat gerekir” ibaresinin yer alması şartı aranıyor. Engellilik oranı %40 veya %80 fark etmeksizin, raporda bu ibarenin bulunması yeterli kabul ediliyor.
ÖTV muafiyetli araçlarda fren, gaz, debriyaj pedalları ve vites kolu gibi alanlarda özel tertibat zorunluluğu bulunuyor.
Örneğin, sağ bacağı olmayan bir bireyin kullanacağı araçta fren ve gaz pedallarında değişiklik yapılması gerekiyor. Otomatik vitesli araçlarda da engelli bireyin ihtiyacına göre pedal düzenlemeleri yapılmalı. Otomatik şanzıman, özel tertibat zorunluluğunu ortadan kaldırmıyor.
Özel tertibatı olmayan ÖTV’siz araçlar ise engelli bireylerin yakınları veya üçüncü kişiler tarafından herhangi bir kısıtlama olmadan kullanılabiliyor. Bu tür araçların kullanımında noter onayı veya ek bir yetki belgesi gerekmiyor.
YENİ SATIŞ VE BEKLEME SÜRELERİ: 5 YILDA SAT, 10 YILDA AL
Yeni düzenlemeye göre, ÖTV muafiyetli olarak satın alınan araçlar 10 yıl boyunca satılamıyor.
Ancak 5 yılını dolduran araçlar, herhangi bir ceza uygulanmadan satılabiliyor. Eğer engelli birey yeni bir araç almak isterse, ilk satın alma tarihinden itibaren 10 yıl beklemek zorunda kalacak.
Örneğin, Nisan 2024’te ÖTV’siz araç alan bir kişi, Nisan 2029’da aracını satabilecek ancak yeni bir ÖTV muafiyetli araç alabilmesi için Nisan 2034’ü beklemesi gerekecek.
DOĞAL AFETLER İÇİN İSTİSNA GETİRİLDİ
Yeni düzenleme kapsamında, yangın, sel, heyelan veya trafik kazası gibi nedenlerle kullanılamaz hale gelen ÖTV muafiyetli araçlar için özel bir istisna getirildi.
Eğer araç doğal afet veya kaza nedeniyle pert olursa, 10 yıl bekleme şartı uygulanmadan yeni bir araç alınabilecek. Bu durumda tekrar ÖTV ödenmeyecek ve engelli birey mağdur edilmeyecek.
ÖTV’SİZ ARAÇ ALIM LİMİTİ ARTIRILDI
2024 yılında 1 milyon 591 bin 255 TL olarak belirlenen ÖTV’siz araç alım limiti, 2025 yılı itibariyle yeniden değerleme oranına göre artırıldı. Yeni limit 2 milyon 290 bin 200 TL olarak güncellendi. Böylece engelli bireylerin satın alabileceği araç yelpazesi genişletilmiş oldu.
ÖTV MUAFİYETLİ ALINABİLECEK ARAÇ TÜRLERİ
Yeni düzenleme kapsamında ÖTV muafiyetinden yararlanılarak satın alınabilecek araçlar şunlardır:
1.6 litre motor hacmine sahip binek otomobiller
Silindir hacmi 2800 cc’ye kadar olan pick-up, panelvan ve kamyonetler
Vergi dahil satış fiyatı 330.750 TL’yi geçmeyen araçlar
Arazi araçları, ATV, jeep ve station wagon gibi taşıtlar
Bu yeni düzenleme ile birlikte, engelli bireylerin ÖTV’siz araç alımına yönelik kurallar daha net hale getirilirken, sistemin suistimallerden korunması için çeşitli önlemler alınmış oldu. Engelli bireylerin mağduriyet yaşamaması için yetkililer bilgilendirme çalışmalarına devam ediyor.
