1 Ocak itibarıyla kiralık ilanlarda zorunlu hale getirilen Emlak İlan Doğrulama Sistemi (EİDS), 7 Nisan’dan itibaren satılık konut ve iş yeri ilanları için de devreye girecek.
Yeni düzenleme ile yalnızca mülk sahipleri veya onların e-Devlet üzerinden yetkilendirdiği kişiler ilan girebilecek. Böylece sahte ilanlar engellenecek ve fiyat manipülasyonlarının önüne geçilecek.
FİYAT SPEKÜLASYONU NASIL BAŞLADI?
Son yıllarda Türkiye'de konut ve otomotiv piyasalarında yaşanan dalgalanmalar, fiyat istikrarsızlığına ve fırsatçılığa zemin hazırladı.
Pandemi sonrası tedarik zincirindeki aksaklıklar, döviz kurlarındaki dalgalanmalar, faiz oranlarının yükselmesi ve enflasyonun tarihi seviyelere ulaşması, yatırım araçlarının yönünü değiştirdi.
Konut, yatırım yapmak isteyenlerin en çok yöneldiği alanlardan biri haline gelirken, piyasada ciddi fiyat farklılıkları ortaya çıktı. Aynı binada, hatta yan yana dairelerde bile büyük fiyat uçurumları oluştu. Fırsatçılar ve spekülatörler, ilan platformları üzerinden sahte ilanlar ekleyerek piyasayı yapay olarak şişirdi.
Bu durum, konut almak isteyen vatandaşların doğru fiyatı belirleyememesine ve olması gerekenden çok daha yüksek fiyatlarla karşılaşmasına neden oldu.
Yatırım amacıyla ev satın almak isteyenler için de piyasa belirsizliği büyük bir risk haline geldi.
Özellikle büyükşehirlerde, gayrimenkul fiyatları hızla yükselirken, konut sahibi olma hayali giderek zorlaştı.
HÜKÜMETİN MÜDAHALESİ
Fahiş fiyat artışları ve piyasa manipülasyonlarını engellemek amacıyla hükümet, önce otomotiv sektörüne müdahale etti.
Stokçuluk yapan ve fiyatları yapay olarak artıran firmalar mercek altına alındı, düzenlemeler yapılarak piyasa dengesinin sağlanması hedeflendi. Daha sonra konut piyasasına yönelik önemli adımlar atıldı.
İlk olarak, kiralık konutlardaki yıllık zam oranına %25’lik bir sınır getirildi.
Bu sınır, ev sahiplerinin kiracılara fahiş zamlar yapmasını engellemek amacıyla yürürlüğe kondu.
Ancak, piyasadaki bir diğer sorun olan sahte ilanlar ve fiyat şişirme taktikleri devam ediyordu. İşte bu noktada, EİDS uygulaması devreye alındı.
EİDS SİSTEMİ İLE NELER DEĞİŞECEK?
Emlak İlan Doğrulama Sistemi (EİDS), konut ve iş yeri ilanlarının yalnızca gerçek mülk sahipleri veya onların yetkilendirdiği emlak danışmanları tarafından girilmesini zorunlu kılan bir sistemdir.
Bu sistem, 1 Ocak itibarıyla kiralık konut ilanlarında zorunlu hale getirilmişti. 7 Nisan itibarıyla ise satılık konut ve iş yerleri için de uygulanmaya başlanacak.
EİDS ile:
Sahte ilanların önüne geçilecek: Fiyatları yapay olarak yükseltmek için girilen ilanlar engellenecek.
Fiyat manipülasyonu ortadan kalkacak: Gerçek fiyatlar daha şeffaf bir şekilde belirlenebilecek.
Alıcı ve kiracılar korunacak: Vatandaşlar, piyasa değerine uygun ilanlarla karşılaşacak.
Daha güvenilir bir piyasa oluşturulacak: Tüketiciler, güvensiz ilanlarla mağdur olmayacak.
CEZALAR ARTIYOR: 1,2 MİLYON TL’LİK YAPTIRIM
EİDS’in ilk aşamasında, sahte ilan yayınlayan firmalara yönelik sıkı denetimler başlatıldı. Ticaret Bakanlığı ekipleri tarafından yapılan incelemelerde, düzenlemeye aykırı ilan yayımladığı tespit edilen bir firmanın iki ayrı ilan platformuna toplam 1,2 milyon TL idari para cezası uygulandı. Yetkililer, kurallara uymayan platformlara yönelik denetimlerin artarak devam edeceğini duyurdu.
UZMANLARDAN VE TÜKETİCİ DERNEKLERİNDEN TAM DESTEK
Gayrimenkul sektörü temsilcileri, yeni düzenlemeyi memnuniyetle karşıladı. Konut sektöründe uzun süredir sahte ilanların ve fiyat şişirmelerinin büyük bir sorun olduğunu belirten gayrimenkul danışmanları, bu adımın piyasada büyük bir denge sağlayacağını ifade etti.
Gayrimenkul uzmanı Mehmet Kaya, "Özellikle son yıllarda sahte ilanlar nedeniyle konut fiyatları yapay bir şekilde artıyordu. Tüketiciler, gerçeği yansıtmayan fiyatlarla karşı karşıya kalıyordu. EİDS ile birlikte daha şeffaf bir piyasa oluşacak ve tüketiciler daha bilinçli kararlar verebilecek" dedi.
Tüketici dernekleri de düzenlemeye destek verdi. Tüketici Hakları Derneği Başkanı Ayşe Yılmaz, "Vatandaşlar sahte ilanlar yüzünden büyük mağduriyetler yaşadı. Bu sistem, hem alıcıyı hem de satıcıyı koruyacak ve güvenilir bir ticaret ortamı oluşturacak" şeklinde konuştu.
GÜVENLİ ALIŞVERİŞ DÖNEMİ BAŞLIYOR
EİDS’in tam anlamıyla uygulanmasıyla birlikte, gayrimenkul piyasasında daha adil, şeffaf ve güvenilir bir ortamın oluşması bekleniyor. Hem alıcılar hem de satıcılar, ilanların doğruluğundan emin olarak işlem yapabilecek. Özellikle ilk defa ev ya da iş yeri satın alacak olanlar için bu sistem büyük bir güvence sunacak.
Gayrimenkul sektöründe devrim niteliğindeki bu düzenleme, yalnızca Türkiye’de değil, dünya genelinde de örnek bir uygulama olarak değerlendiriliyor. Tüketiciler artık ilanların doğruluğunu sorgulamak zorunda kalmayacak ve yatırım yaparken daha bilinçli kararlar verebilecek.
7 Nisan’da yürürlüğe girecek bu yeni sistemle birlikte, piyasalarda şişirme fiyatlar tarihe karışacak ve daha sağlıklı fiyatlandırmalar oluşacak.
