2018 yılında UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi'ne dahil edilen bu antik yapı, Roma dönemine ait önemli bir kaplıca merkezi olan "Basilica Therma (Aqua Sarvenae)" adlı kentin bir parçasıdır.
Roma Hamamı'nın büyük bölümü zamanla yıkılmış olsa da, hala ayakta olan tonozlu arka mekân ve batı cephe duvarı, Roma döneminin mimari özelliklerini yansıtmaktadır. 10 gözlü ve 2 katlı mermer kemerlerle çevrili bu duvar, Korint düzeninde entablatur dizilimiyle süslenmiştir. Ne yazık ki, bu etkileyici yapının birçok bölümü zamanla tahrip olmuştur.
Batı cephesinin arkasında yer alan 3 gözlü kemer ve dairesel havuz alanları, yapının orijinal büyüklüğünü ve ihtişamını gözler önüne sermektedir. Arkat dizileri ve kornet motifli süslemeleri ile dikkat çeken hamamın tonozlu mekânı, Roma Dönemi'ne ait özgün yapısını büyük ölçüde korumaktadır.
2010 yılında başlatılan temizlik kazıları, Sarıkaya Roma Hamamı'nın tarihi ihtişamını yeniden gün yüzüne çıkarmayı hedeflemiş ve bu çalışmalar sonucunda yapı, önemli ölçüde restore edilmiştir.
KRAL KIZI EFSANESİ
Sarıkaya Roma Hamamı, aynı zamanda bölgenin en ünlü efsanelerinden biri olan "Kral Kızı Hamamı" efsanesi ile de anılmaktadır. Efsaneye göre, Kayseri'de hüküm süren bir Roma kralının kızı, tedavisi olmayan bir romatizma hastalığına yakalanır. Kral, kızını iyileştirmek için birçok hekime başvurur, ancak sonuç alamaz.
Son çare olarak, kızını Sarıkaya'daki sıcak su kaynaklarına götürmeye karar verir. O dönemde sazlık ve bataklık bir alan olan Sarıkaya'da yer alan sıcak su kaynakları, kızın hastalığına iyi gelir ve kız kısa sürede sağlığına kavuşur. Bu mucizevi iyileşme üzerine, kral buraya mermerden bir havuz yaptırır ve etrafını taşlarla çevirir.
Bu olay, Sarıkaya'nın kaplıca merkezi olarak ün kazanmasına neden olur ve bölgede yeni bir şehir kurulur. Ancak büyük bir deprem sonucunda şehir yok olur, sadece hamamın bulunduğu alan ayakta kalır.
Sarıkaya Roma Hamamı, tarih ve efsanenin harmanlandığı bu gizemli atmosferiyle, ziyaretçilerine unutulmaz bir deneyim sunmaya devam ediyor.
