İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü’nde görevli ziraat mühendisler, Bayındırhüyük köyünde hububat (buğday, arpa) ekili alanlarda süne zararlısına karşı nimf survey çalışmaları yaptı.
SÜNE NEDİR?
Türkiye’nin hemen hemen her yerinde görülen, dönem dönem salgınlar yapabilen süne zararlısı, çiftçilerin yakından tanıdığı bir böcek. Bilimsel adı Eurygaster spp. olan süne böceği, özellikle tahıllara zarar vermesi ile tanınıyor. Sokucu emici ağız yapısına sahip olan, hemen hemen 1 santimetre boylarındaki zararlı toprak renginde ve yassı vücutta görülüyor. Tarım Orman Bakanlığı’nın süne böceği üzerine yayımladığı makaleye göre, süne erginleri genellikle toprak renginde oluyor ancak zaman zaman siyah, kırmızımsı, kirli beyaz veya alacalı renklerde süne zararlıları görülebiliyor. Bu böcekler familyaları gereği pis bir koku salgılıyor.
İstanbul Tarım İl Müdürlüğü’nün “Süne” adlı yayınına göre, kış soğukları ve yaz sıcaklarında kışlaklarda bulunan böcekler, uygun şartlarda kışlaklardan inerek çiftleşiyor ve çoğalıyor. Süne yumurtaları ilk bırakıldığında canlı yeşil renkteyken 3-4 gün içinde hafif siyahlaşıyor. 5 gün kadar sonra yumurtalarda siyah lekeler beliriyor. Sonra kırmızımsı çapa şeklinde işaretler ortaya çıkıyor. Yumurtaların gelişme süreci ortalama 2-3 hafta alabiliyor. Buğdaygillerin yapraklarının veya yabani otların altına bırakılan yumurtalardan 1. dönem nimfler çıkıyor. 1 hafta sonra gömlek değiştirerek 2. dönem nimflere dönüşüyor ve süt olum dönemindeki tahıl başaklarından beslenmeye başlıyor. Sonra defalarca gömlek değiştirerek 3., 4. ve 5. dönem nimflere dönüşen canlılar, sürecin sonunda ergin halini alıyor. Erginler ise buğdayda besleniyor. Hem tanede verim kaybı oluşturan hem de beslenme sırasında salgıladıkları sıvı nedeniyle ekinlerde zarar meydana getiren süne böcekleri, özellikle buğdaylarda büyük kalite kaybına sebebiyet veriyor.
Yılda bir kez döl veren süne böcekleri aktif ve pasif yaşam dönemleri ile yaşayışlarını sürdürüyor. Yılın yaklaşık 9 ayı onlar için pasif geçiyor. Böceklerin aktif yaşam zamanı iklime göre değişmekle beraber genellikle nisan sonu, mayıs başı ve temmuz ayları oluyor. Süne böceklerinin kışlak bitkileri arasında meşe, çam, geven, kirpi otu, kirpi-geven, kekik, ayıkulağı ve çekiçlik gibi bitkiler olduğu not ediliyor. Kışlamış erginler tarlaya indikten ve çiftleştikten sonra 10-15 gün içinde ölmeye başlıyor. Yeni erginler çıkmaya başladığında kışlamış erginler çok nadir görülebiliyor, kısa sürede tamamen ortadan yok oluyor.
