Sisteme göre cam, alüminyum ve plastik ambalajları dönüşüm makinelerine atan vatandaşlar, şişe ve kutu başına belirlenen depozito ücretlerini e-cüzdanlarına aktarabilecek.
SİSTEM 2025’TE TÜM TÜRKİYE’DE UYGULANACAK
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından ulusal ölçekte 2025’te uygulanması planlanan DYS kapsamında, 0,1-3 litre hacmindeki ambalajlı ürünlerin geri dönüşümü teşvik edilecek. Sistemin ilk aşamasında depozito iade makineleri (DİM) AVM’ler ve büyük marketlere yerleştirilecek.
İstanbul Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erdem Görgün, DYS’nin çevre bilincini artıracağını belirterek, “Eskiden boş şişeler için ürün alırdık, şimdi ise para kazanacağız. Bu sistemi çevreyi korumak ve stratejik hammadde sağlamak için uyguluyoruz” dedi.
Görgün, sistemin sadece ekonomik değil, çevresel açıdan da önemli olduğunu vurguladı:
“Türkiye’de her yıl 25 milyar içecek ambalajı tüketiliyor. Depozito sistemi ile bu ambalajlar temiz şekilde geri dönüşüme kazandırılacak. 2050 sıfır karbon hedefi için bu tür uygulamalara ihtiyacımız var. Aksi takdirde çevresel felaketlerle karşı karşıya kalabiliriz.”
Depozito bedelinin alışveriş sırasında ürün fiyatına ekleneceğini belirten Görgün, “Bu bedeli çevre adına ödediğimizi unutmamalıyız. Vatandaşlar makinelere attıkları ambalaj karşılığında e-cüzdanlarına para yükleyebilecek” ifadelerini kullandı.
Türkiye Çevre Ajansı’nın süreci dijital alt yapıyla yöneteceğini belirten Görgün, makinelere entegre edilen sistemin veri akışını sağlayarak sahteciliği önleyeceğini söyledi. Geri dönüşüm makineleri, bireylerin çevre dostu alışkanlıklar geliştirmesine olanak tanırken, ekonomik kazanç da sağlayacak.
Depozito İade Makinaları (DİM) üreticisi Ayşegül Eroğlu ise makinelerin döngüsel ekonomiye katkı sağlayacağını belirtti:
“Bu makineler sayesinde temiz hammaddeye erişim sağlanacak. 2025’ten itibaren AVM’lerde ve marketlerde kullanılmaya başlanacak DİM’ler, içecek ambalajlarının yeniden gıda endüstrisinde kullanılmasına imkan tanıyacak.”
Sistem, Paris İklim Anlaşması kapsamında 2030’a kadar ambalaj atıklarının %65 oranında azaltılması hedefini destekleyecek. Döngüsel ekonomi ile yurt dışından atık ithalatının önüne geçilmesi planlanıyor.
DYS’nin çevresel ve ekonomik faydalarını vurgulayan uzmanlar, toplumun bu konuda bilinçlenmesinin kritik olduğunu belirtiyor. Yeni sistemle hem doğa korunacak hem de ekonomiye yüz milyonlarca lira katkı sağlanacak.
