Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) mevzuatındaki düzenlemeler ise bu aylıkların alınabilirliğini bazen karmaşık hale getirebiliyor.
Özellikle, hem eşinden hem de anne-babasından maaş almak isteyen kişiler için süreç daha da anlaşılması zor bir hal alabiliyor.
SGK’nın güncel mevzuatına ilişkin yapılan açıklamalar, başvuru koşullarını ve ödeme kriterlerini aydınlatıcı şekilde ortaya koyuyor.
İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Uzmanı Okan Karagülle, SGK’nın bu konuda uyguladığı kuralları sadeleştirerek, başvuru sahiplerini doğru bilgilendirmeyi amaçlıyor.
DUL VE YETİM AYLIĞI ALABİLMEK İÇİN ARANAN ŞARTLAR
SGK'nın aylık ödemeleri için belirlediği en temel şartlar arasında, başvuran kişinin sigorta statüsü ve medeni durumu yer alıyor.
Yetim Aylığı İçin Gereken Şartlar: Kız çocukları, anne ve babalarından yetim aylığı alabilmek için belirli şartları yerine getirmek zorundadır. Buna göre, kız çocuklarının evlenmemiş olmaları, herhangi bir işte sigortalı olarak çalışmıyor olmaları ve kendi sigortalılıkları nedeniyle maaş almamaları gerekmektedir. Ayrıca, baba veya annenin ölümünün ardından bu aylıklar ödenmektedir. Erkek çocukları ise belirli yaş sınırlarını geçtiği ve çalıştıkları takdirde bu maaşı alamamaktadırlar.
Dul Aylığı İçin Gereken Şartlar: Dul aylığı almak isteyen bir kişinin, eşinin vefat etmiş olması ve eşinin sigortalı çalışıyor olması gerekmektedir. Eşinin sigortalı olması, bu kişinin dul aylığı alma hakkını kazanması için yeterlidir. Ancak, dul kalan kişi yeniden evlenirse, bu maaş ödemesi sona erer. Evlilik durumu, dul aylığının kesilmesinin en önemli sebebidir.
İKİ MAAŞ AYNI ANDA ALINABİLİR Mİ?
SGK mevzuatına göre, dul ve yetim aylığının aynı anda alınabilmesi durumu, sigorta statüsüne göre değişiklik göstermektedir. SGK, ödeme durumlarını iki ana kategoriye ayırmaktadır: farklı sigorta statüleri ve aynı sigorta statüleri.
Farklı Sigorta Statülerinden Gelen Maaşlar: Eğer bir kişi, farklı sigorta statülerinden (örneğin, birinden emekli maaşı alırken, diğerinden yetim maaşı alıyorsa) maaş alıyorsa, her iki maaş da tam olarak ödenir. Bu durumda, kişinin her iki maaşı da hak ettiği oranda ödenmeye devam eder.
Aynı Sigorta Statüsünden Gelen Maaşlar: Eğer kişinin hem dul maaşı hem de yetim maaşı aynı sigorta statüsünden geliyorsa, yalnızca bir maaş ödenir. Yani kişi, iki maaşın birini seçmek zorundadır. Bu durumda, kişinin yalnızca bir maaş hakkı ödeme olarak gerçekleşir.
İSTİSNAİ DURUMLAR VE ÖZEL DURUMLAR
SGK'nın belirlediği mevzuatın dışında kalan bazı özel durumlar da vardır. Bu istisnai durumlar, bazı sigorta türlerinde farklı kuralların uygulanmasını gerektirebiliyor:
Tarım Sigortası: Tarım sigortası kapsamında çalışanlar, diğer sigorta türlerine göre farklı kurallara tabidir. Tarım sigortalılarının dul ve yetim aylığı alabilme şartları, daha farklı düzenlemelere ve farklı sürekliliklere tabi olabilir. Bu nedenle tarım sigortalılarının, mevzuatın ayrıntıları hakkında bilgi sahibi olmaları önemlidir.
Emekli Sandığı ve Yurtdışı Maaşları: Emekli Sandığı’ndan alınan maaşlar, diğer sosyal güvenlik kurumlarından alınan maaşlarla kıyaslanmaz ve emekli sandığı maaşı, diğer maaşların ödenmesini engellemez. Yani, bir kişi Emekli Sandığı’ndan maaş alırken, SGK’dan ya da Bağ-Kur’dan da maaş alabiliyorsa, bu maaşlar birbirini etkilemez ve her iki maaş da ödenebilir.
YASAL DÜZENLEMELER VE SÜREÇTEKİ DEĞİŞİKLİKLER
Türkiye’deki sosyal güvenlik sistemi, özellikle 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile yıllar içerisinde çeşitli değişikliklere uğramıştır. Bu değişiklikler, hem dul hem de yetim aylıkları için farklı uygulamaların devreye girmesine neden olmuştur. Bu nedenle, dul ve yetim aylığı almak isteyen kişilerin, güncel mevzuat hakkında bilgi sahibi olmaları ve doğru başvuruları yapabilmeleri için SGK uzmanlarından destek almaları gerekmektedir. Aksi takdirde, hak kayıpları yaşanabilir.
Dul ve yetim aylıklarının aynı anda alınabilmesi, belirli sigorta statülerine ve başvuru koşullarına göre değişmektedir. Hak kayıplarını önlemek ve doğru başvuruları yapabilmek için SGK’nın değişen mevzuatına hakim olmak, başvuru sürecinin sağlıklı işlemesi için büyük önem taşımaktadır. Başvuruların doğru yapılması, sigortalı kişilerin ve hak sahiplerinin mağduriyet yaşamaması açısından kritik bir öneme sahiptir.
