Ankara'daki 20. Kolordu'nun denetiminde bulunan Yozgat, dönemin yeni Mutasarrıfı Necip Bey ve Ankara Valisi Muhittin Paşa'nın olumsuz tutumlarıyla mücadele hareketinin önünde engellerle karşılaştı. Ancak, Muhittin Paşa'nın tutuklanması ve Necip Bey'in görevden alınmasıyla direniş dinamiği değişti.
Milli Mücadele'nin tüm Anadolu'da olduğu gibi Yozgat'ta da örgütlenmesi başladı. Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin Yozgat Şubesi, Başçavuşzade Ahmet Efendi liderliğinde kuruldu. Ancak, iç sorunlar ve özellikle Mehmet Hulusi Efendi ile Celal ve Edip Beyler arasındaki anlaşmazlık, önemli sonuçlara yol açan "Çapanoğlu İsyanı"nın da nedenlerinden biri oldu.
Cumhuriyet döneminde Yozgat, altmış vilayet arasından biriydi. 1927'de "Yozgat" adını alan il, Sorgun'un ilçe olmasıyla ilçe sayısını dörde çıkardı. Bugün, Yozgat'ta 14 ilçe, 22 belde ve 558 köy bulunur.
Kurtuluş savaşında Yozgat ile alakalı Yozgat Valiliğinde şu bilgiler yer alır: “Yozgat (Bozok) bu dönemde, yabancı güçlerin işgaline uğramamasına rağmen tanık olduğu ve Kuva-yı Milliye’yi hayli zor durumda bırakan bir isyan nedeni ile ön plana çıkmıştır. Yozgat, Kurtuluş Savaşı’nda merkezi Ankara’da bulunan 20. Kolordu’nun denetimi altında bulunmaktaydı. Gerek Yozgat’ın yeni Mutasarrıfı Necip Bey, gerek se Ankara Valisi Muhittin Paşa’nın Kuva-yı Milliye hareketi karşısındaki olumsuz tutumları ve engellemeleri nedeniyle, Sivas Kongresi günlerine kadar Yozgat’ta direnişle ilgili önlemli bir gelişme olmamıştır. Ancak, Muhittin Paşa’nın 19 Eylül 1919’da Kuva-yi Milliye’ce tutuklanması Necip Bey’in de 20 Ekim 1919’da Heyet-i Temsiliye’nin isteği üzerine görevden alınmasıyla bu durum değişmiştir. Anadolu’nun her yanında olduğu gibi, Yozgat’ta da Milli Mücadele’ye yönelik örgütlenmeye gidilmiştir. Kurulan Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Yozgat Şubesi’nin başına Başçavuşzade Ahmet Efendi getirilmiştir. Şubenin diğer Yönetim Kurulu üyeleri arasında Müftü Hulusi Efendi, Çapanoğlu Edip ve Celal Bey’ler de yer almışlardır. Ancak, yönetim kurulunun kendi içerisinde bir beraberlik oluşturamadığından dolayı, yönetim kurulu üyeleri özellikle de Mehmet Hulusi Efendi’yle Celal ve Edip Bey’ler arasındaki sürtüşme Milli Mücadele’nin yazgısını etkileyecek ölçüde sonuçlar doğuran “Çapanoğlu İsyanı”nın da nedenlerinden birisini oluşturmuştur.”
CUMHURİYET DÖNEMİNDE YOZGAT
Cumhuriyet döneminde Yozgat’ın durumu ile ilgili ise Valilik tarafından şu bilgiler paylaşıldı: “Yozgat, Cumhuriyet öncesi kurulan altmış vilayetten birisi olup, başlıca kaza merkezleri; Merkez, Akdağmadeni ve Boğazlıyan’dan ibarettir. Uzun süre Bozok adını taşıyan İl, Yozgat Milletvekillerinden Süleyman Sırrı İçöz’ün 25 Haziran 1927 tarihli teklifi üzerine Yozgat adını almıştır. Daha sonra Sorgun’un da ilçe olmasıyla ilçe sayısı merkez dahil dörde çıkarılmıştır (1928). Yozgat’ın, bu dönemde dört ilçe ve 10 ‘u nahiye olmak üzere toplam 636 yerleşim yeri mevcuttur. Zamanla yeni ilçeler kurulmuş ve ilçe sayısı merkez ilçeyle birlikte 9 olmuştur. Bu ilçeler; sarasıyla; Merkez, Akdağmadeni, Boğazlıyan, Sorgun, Çekerek, Şefaatli, Sarıkaya, Çayıralan ve Yerköy’dür.1990 Yılında çıkarılan bir kanunla; Aydıncık, Çandır, Saraykent, Kadışehri ve Yenifakılı da ilçe olunca ilçe sayısı merkez ilçeyle birlikte 14 rakamına ulaşmıştır. Yozgat'ta, 14 ilçe, 22 belde olmak üzere 36 belediye başkanlığı ile 558 köy bulunmaktadır.”
