Son dönemde yüzde 25 zam sınırının kaldırılmasıyla birlikte, kira sözleşme yenileme oranları önemli ölçüde yükseldi.
Bu durum, aylık kira enflasyonunu da etkileyerek, kiralarda güçlü bir seyir izlenmesine yol açtı. Ancak, kiralardaki bu artış enflasyon karşısında reel bir düşüşe neden olmakta.
Bahçeşehir Üniversitesi'nin Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi tarafından yapılan araştırmaya göre, konut fiyatları Eylül 2024 itibarıyla yıllık bazda yüzde 21,6 oranında bir artış göstermiş durumda. Ancak enflasyon etkisi göz önünde bulundurulduğunda, konut fiyatlarında reel olarak yüzde 18,6'lık bir düşüş yaşandığı bilgisi veriliyor. Buna karşılık, kiralardaki artış oranları çok daha yüksek bir hızla gerçekleşiyor. Özellikle büyük şehirlerde, kiraların yıllık artış oranlarının yüzde 50’yi aştığı kaydediliyor.
İZMİR KİRALARINDA YÜZDE 56,3 ARTIŞ
İzmir gibi büyük şehirlerde kira artışları, gözlemlenen enflasyon oranlarını aşarak dikkat çekiyor. Bahçeşehir Üniversitesi raporuna göre, Eylül 2024 itibarıyla İzmir'deki kiralar, yıllık bazda yüzde 56,3 oranında bir artış gösterdi. Yüksek faiz oranlarına rağmen konut fiyatlarındaki artışın sürmesi, ancak enflasyonun altında kalarak reel olarak bir düşüşe yol açması, konut piyasasında çelişkili bir duruma yol açıyor.
Raporda, Eylül 2024 itibarıyla yıllık konut fiyat artışının yüzde 21,6 olarak kaydedildiği belirtilirken, bu artışın enflasyondan arındırıldığında, reel olarak yüzde 18,6'lık bir düşüşü beraberinde getirdiği vurgulanıyor. Kiralık konutlardaki artış ise, satılık konut fiyatlarına göre çok daha belirgin bir şekilde kendini gösteriyor. Eylül ayında kiralarda yaşanan artış oranı yüzde 45,2 olurken, aynı dönemde yıllık enflasyon ise yüzde 49,38 seviyesinde gerçekleşti. Bu da kiralardaki artışın neredeyse enflasyon oranıyla paralel olduğunu gösteriyor.
BÜYÜK ŞEHİRLERDEKİ ARTIŞLAR
Büyük şehirlerdeki kira artışları ise dikkat çeken rakamlarla ön plana çıkıyor. İstanbul'da kira artış oranı yüzde 46,2, Ankara'da yüzde 51,3, İzmir'de ise yüzde 56,3 olarak kaydedildi. Bu yüksek oranlar, konut talebinin arzı aştığı büyük şehirlerde ev sahiplerinin kiraları yükseltme eğiliminde olduğunu gösteriyor.
KİRALARIN HIZLI ARTIŞ NEDENLERİ
Kira artışlarının bu denli hızlı bir seyir izlemesinde birkaç önemli faktör etkili oluyor. Öncelikle, kira sözleşme yenileme oranlarının yüksekliği, kiralarda önemli artışlar yaşanmasına yol açıyor. Kira sözleşmelerinin yenilenmesiyle birlikte, kiralarda büyük artışlar görülüyor. Özellikle büyük şehirlerde konut talebinin arzı aşması, ev sahiplerinin kiraları daha yüksek seviyelere çekmesine zemin hazırlıyor.
Bir diğer önemli etken ise ülke genelindeki yüksek enflasyon oranları. Yüksek enflasyon, genel maliyet artışlarının yanı sıra kiralarda da artışları beraberinde getiriyor. Kiraların bu hızla artması, hem ev sahipleri hem de kiracılar için çeşitli ekonomik zorluklar yaratırken, konut piyasasında da istikrarsızlık belirtileri gösteriyor. Uzmanlar, kiraların daha sürdürülebilir bir seviyeye ulaşabilmesi için konut arzının artırılması gerektiğini vurguluyor. Bu durum, hem kiracıların hem de ev sahiplerinin mağduriyetlerini en aza indirmeye yönelik bir çözüm yolu sunabilir.
