AK Parti milletvekillerinin hazırladığı torba yasa teklifi, 1 Ekim 2008 öncesinde sigortalı olarak çalışmaya başlayan engelliler için emeklilik sisteminde önemli değişiklikler getiriyor.
Teklifin yasalaşması halinde, mevcut emeklilik koşulları sadeleşecek ve belirli kriterler yeniden tanımlanacak.
MEVCUT SİSTEMDE NELER VARDI?
1 Ekim 2008 öncesi işe başlayan engelliler, şu anda vergi indirimine esas engellilik derecelerine göre herhangi bir yaş şartı aranmaksızın emekli olabiliyor. Bu süreçte, %40 ve üzeri engel oranına sahip olduklarını belgeleyen bir rapor almaları gerekiyor. Ancak emeklilik koşulları, sigorta başlangıç tarihine ve engellilik derecesine göre farklılık gösteriyor:
Birinci derece engelliler (en az %80 engel): 15 yıl sigortalılık ve 3600 prim günü.
İkinci derece engelliler (%60-%79 arası engel): 15-18 yıl arası sigortalılık ve 3600-4000 prim günü.
Üçüncü derece engelliler (%40-%59 arası engel): 15-20 yıl arası sigortalılık ve 3600-4400 prim günü.
Bu şartları sağlayanlar, Maliye Bakanlığı Merkez Sağlık Kurulu’nun değerlendirmesinden geçerek emekli aylığına hak kazanıyordu.
YENİ DÜZENLEME NELER GETİRİYOR?
Torba yasa teklifinde, 1 Ekim 2008 öncesinde işe başlayan engelliler için emeklilik başvuru süreci yeniden düzenleniyor. Buna göre:
Maliye Bakanlığı Merkez Sağlık Kurulu devre dışı bırakılarak, tüm yetki Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Sağlık Kurulu’na devredilecek.
Emeklilik başvurusu yapan engelliler, çalışma gücü kaybı oranını SGK Sağlık Kurulu’ndan alacakları raporla belgelemek zorunda olacak.
Çalışma gücü kaybı oranına göre belirlenen sigortalılık süresi ve prim günlerini dolduranlar emekli olmaya hak kazanacak.
Bu düzenleme ile süreçlerin hızlanması ve tek elden yürütülmesi hedefleniyor.
AVANTAJLI PRİM VE SÜRE KOŞULLARI
1 Ekim 2008 sonrası sigortalı olan engelliler için daha avantajlı süre ve prim koşulları sunuluyor. Örneğin:
2008’in son çeyreğinde işe başlayan ikinci derece engelliler, 16 yıl sigortalılık ve 3700 prim günüyle emekli olabilecek.
Buna karşın, 2003-2008 yılları arasında işe başlayan aynı engel grubundaki kişiler, 18 yıl sigortalılık ve 4000 prim günü şartlarını yerine getirmek zorunda.
Yeni düzenleme, 2008 öncesi ve sonrası sigortalılar arasında mevcut farklılıkları netleştirecek şekilde kurgulandı.
SAĞLIK KATILIM PAYLARINDA ARTIŞ
Teklifte yalnızca emeklilik düzenlemeleri değil, sağlık alanında da kritik değişiklikler yer alıyor.
Hekim ve diş hekimi muayenelerinde alınan katılım payı, mevcut 2 TL’den 20 TL’ye yükseltilecek. SGK, bu tutarı 10 katına kadar artırma yetkisine sahip olacak.
Reçetelerdeki katılım payları da artırılıyor. 3 kutuya kadar ilaç için alınan 3 TL’lik ücret ve her ek kutu için alınan 1 TL’lik katılım payı, yeniden değerleme oranına göre düzenlenecek.
Bu artışlarla sağlık harcamalarının sürdürülebilirliği hedeflenirken, vatandaşların katkı paylarındaki artışın ekonomiye etkisi dikkat çekiyor.
TBMM GÜNDEMİNDE BEKLENİYOR
Düzenlemenin yasalaşması halinde, özellikle 2008 öncesi işe başlayan engelli bireylerin emeklilik süreci basitleşecek. Ayrıca, sağlık harcamalarının finansmanında sürdürülebilirlik sağlanması amaçlanıyor. TBMM’deki görüşmelerin ardından yasalaşması beklenen düzenleme, milyonlarca engelli birey ve sağlık hizmeti kullanan vatandaşı doğrudan etkileyecek.
Kamuoyunun dikkatle izlediği bu düzenlemenin, engellilerin yaşam koşullarını iyileştirmesi ve sağlık hizmetlerine erişimi kolaylaştırması bekleniyor.
