Ebu'l Vefa el-Buzcani, İranlı ünlü bir matematikçi ve astronom olarak tanınır. Tam adı "Ebu el-Vefa Muhammed bin Muhammed bin Yahya bin İsmail bin el-Abbas el-Büzcani" olan alim, 940 yılında İran'ın Buzgan kasabasında doğmuştur. Bu nedenle "Ebu'l Vefa Buzcani" olarak da anılır.
Ebu'l Vefa, ilim tahsiline amcası Ebu Amr Mugazili ve Ebu Yahya bin Kimib'in yanında başladı. 959 yılında Bağdat'a giden Ebu'l Vefa, ölümüne kadar burada bilimle uğraştı. Matematik alanında özellikle trigonometri üzerine yoğunlaştı ve bu alanda çok sayıda kitap yazdı. Ancak bu eserlerin birçoğu günümüze kadar ulaşamamıştır.
Batlamyus ve Diophantos'un eserlerini inceleyip açıklayan Ebu'l Vefa, astronomi sahasında da önemli çalışmalar yaptı. Ay'ın hareketleri üzerine çalışmaları, onu astronomi tarihinde önemli bir yere taşıdı. Matematik ve astronomideki hizmetleriyle tanınan Ebu'l Vefa, yıldızların eğimlerinin kesin ve doğru bir şekilde ölçülmesi için bir duvar oktantı geliştirdi. Ayrıca trigonometri çizelgelerinde hesaplamalar yapmak için gelişmiş metotlar üretti ve küresel trigonometrideki bazı problemlerin çözümü için yeni yöntemler keşfetti.
Ebu'l Vefa, astronomik gözlemler için sinüs (ceyb) ve tanjant (zıl) değerlerini gösteren çizelgeleri on beşer dakikalık açı aralıklarıyla hesapladı. Ünlü matematikçi El-Mervezi'nin de benzer çizelgeleri olduğu bilinse de, Ebu'l Vefa'nın çizelgeleri kadar sağlıklı değildir ve tanjant ve kotanjantı yayın fonksiyonu olarak vermemektedir.
Ebu'l Vefa'nın çalışmaları, matematik ve astronomi alanında önemli bir miras bırakmış ve bu sahalarda temel taşlardan biri olmuştur.
