Ancak, çeşitli nedenlerle emekli olma şartlarını yerine getiremeyen sigortalılar için yatırılan primlerin geri iade edilmesi mümkün.
Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) prim ödemesi yapmış ancak emeklilik için yeterli süreyi dolduramamış bireyler, e-Devlet üzerinden ya da doğrudan SGK’ya başvurarak prim iadesi talebinde bulunabiliyor.
Uzmanlar, konunun ayrıntılarını ve başvuru sürecini detaylarıyla açıkladı.
PRİM İADESİ NEDİR? KİMLER BAŞVURABİLİR?
Emekli olamayan kişilerin primlerinin iade edilmesi uygulaması, sosyal güvenlik sisteminin önemli avantajlarından biri olarak dikkat çekiyor. Prim iadesi, kişinin emekli aylığı bağlanma şartlarını yerine getirememesi durumunda, SGK’ya yatırılan uzun vadeli sigorta primlerinin iade edilmesi anlamına geliyor. Bu imkândan yararlanabilmek için bazı şartların yerine getirilmesi gerekiyor.
Sosyal Güvenlik Müşaviri Emin Yılmaz’ın konuyla ilgili açıklamalarına göre, sigortalı olarak çalışan ancak yaşlılık ya da malullük aylığı bağlanma şartlarını yerine getiremeyen kişiler, SGK’dan prim iadesi alabiliyor. Yılmaz, “Çalışma hayatı boyunca sigortalı olarak ödenen primler, emeklilik şartlarını tamamlayamayan kişiler tarafından geri alınabiliyor. Bu primler, uzun vadeli sigorta kolları dediğimiz işçi primleridir ve belirli kurallar çerçevesinde iade edilebilmektedir” dedi.
SGK GENELGESİ VE PRİM İADESİ ŞARTLARI
SGK’nın 2018/38 sayılı genelgesi, prim iadesi hakkı konusunda net düzenlemeler içeriyor. Genelgenin altıncı bölümünde yer alan bilgilere göre, prim iadesi alabilecek sigortalılar şu şekilde tanımlanıyor:
İş yerinden ayrılan ya da iş yerini kapatan kişiler, Kadınlar için 58, erkekler için 60 yaşını doldurmuş ancak malullük ya da yaşlılık aylığı bağlanma hakkını elde edemeyen sigortalılar.
Genelgede, sigortalıların çalıştığı iş yerinden ayrıldıktan sonra prim iadesi başvurusunda bulunabilecekleri belirtiliyor. Bu başvuruyu yapabilmek için kişilerin, sigortalı oldukları dönemde prim ödedikleri iş yerlerinden ayrılmış veya iş yerini kapatmış olmaları gerekiyor. Ayrıca, kadınların 58, erkeklerin ise 60 yaşını doldurmaları, ancak emeklilik için gereken prim gün sayısını tamamlayamamaları durumunda prim iadesi başvurusu yapma hakkı bulunuyor.
VEFAT EDEN KİŞİLERİN YAKINLARI DA PRİM İADESİ ALABİLİYOR
Prim iadesi hakkı yalnızca hayatta olan sigortalılarla sınırlı değil. Vefat eden sigortalıların da geride kalan yakınları, belirli şartlar altında prim iadesi talebinde bulunabiliyor. Yılmaz, bu konuda yaptığı açıklamada, “Vefat eden kişinin primleri, hak sahiplerine belirli bir oran dahilinde geri ödenebilmektedir. Ancak bu primlerin tamamı değil, yalnızca bir kısmı geri iade edilmektedir. Özellikle eş, çocuk ve ebeveynler bu haktan yararlanabilmektedir” dedi.
BAŞVURU SÜRECİ VE YÖNTEMLER
Prim iadesi talebinde bulunmak isteyen vatandaşlar, e-Devlet üzerinden ya da doğrudan SGK’ya başvurabiliyor. Başvuru süreci, SGK’ya yapılacak bir dilekçe ile başlıyor. Vatandaşlar, iadeli taahhütlü posta yoluyla da prim iadesi başvurusu yapabiliyor. Ayrıca, e-Devlet sistemi üzerinden dijital başvuru yapma imkânı da sunuluyor. Bu yöntem, başvuruyu daha hızlı ve kolay hale getiriyor.
Prim iadesi için gerekli belgeler arasında kimlik belgesi ve sigortalılık durumu ile ilgili SGK’dan alınacak belgeler yer alıyor. Başvuru sırasında kişinin, prim iadesine hak kazanıp kazanmadığına dair belgelerin eksiksiz bir şekilde sunulması gerekiyor.
PRİM İADESİ ALABİLMEK İÇİN YAŞ ŞARTI VAR MI?
Prim iadesi alabilmek için belirli bir yaş şartı bulunuyor. Kadınlarda 58, erkeklerde ise 60 yaşını doldurmuş olmak gerekiyor. Bunun yanı sıra, emeklilik için gerekli prim gün sayısını tamamlamayan kişiler bu haktan yararlanabiliyor. Bu yaş şartının altında olan kişiler, prim iadesi talebinde bulunamıyor. Yasal olarak belirlenmiş yaş sınırını aşan ve emekli olma imkânı bulunmayan sigortalılar ise prim iadesine hak kazanabiliyor.
PRİM İADESİNDE FAİZ UYGULAMASI VAR MI?
Prim iadesinde faiz işletilmesi konusu da sıkça merak edilen bir diğer husus. 2008 yılı ve sonrasında sigortalı olanlar için primlerin işçiden kesilen kısmı, güncelleme katsayısı üzerinden hesaplanarak ödeniyor. Ancak, 2008 öncesinde sigortalı olan kişiler için böyle bir güncelleme yapılmıyor. Bu durumda, prim iadesi yapılırken faiz işletilmiyor ve yatırılan primler, kesildiği tutar üzerinden geri ödeniyor.
YOZGAT'TAN BAŞVURAN VATANDAŞLAR DA YARARLANIYOR
Prim iadesi hakkı, Türkiye genelinde olduğu gibi Yozgat’ta da büyük ilgi görüyor. Yozgat’taki birçok vatandaş, emeklilik şartlarını tamamlayamayan sigortalılar arasında yer alıyor. Yozgat’ta özellikle tarım ve küçük işletmelerde çalışan birçok kişi, iş yerlerini kapattıktan ya da işlerinden ayrıldıktan sonra prim iadesi için SGK’ya başvuruyor. Yozgat SGK İl Müdürlüğü, bu konuda vatandaşlara gerekli bilgilendirmeleri yaparak, başvuruların sorunsuz şekilde işleme alınmasını sağlıyor.
Prim iadesi, emeklilik için gereken koşulları yerine getiremeyen sigortalılar için önemli bir hak. Hem e-Devlet üzerinden hem de SGK’ya doğrudan yapılacak başvurularla vatandaşlar, yatırdıkları primlerin geri ödenmesini talep edebiliyor. Faiz işletilmesi durumu ise sigorta başlangıcına göre değişiklik gösteriyor. Özellikle Yozgat gibi tarım ve küçük ölçekli iş yerlerinin yoğun olduğu illerde, prim iadesi başvuruları her geçen gün artıyor.
Başvuru şartlarının ve sürecin ayrıntılı olarak incelenmesi, hak sahiplerinin bu süreçten en iyi şekilde yararlanmasını sağlıyor.
