Haşerelerin, istenmeyen yabani otların ve böceklerin tarım ürünlerine zarar verme potansiyeline karşı kullanılan bu kimyasal zehirler, sağlığımıza zarar veriyor. Heinrich Böll Stiftung Derneği tarafından hazırlanan "Pestisit Atlası" raporu, pestisitlere yoğun maruz kalan kişilerde kalp, akciğer, böbrek yetmezliği gibi sağlık sorunlarının arttığını ortaya koyuyor. Aynı zamanda pestisitlerin etkisiyle Parkinson hastalığı, lösemi, akciğer ve meme kanseri, tip 2 diyabet, astım, alerji, obezite ve hormon bozuklukları gibi hastalıklarda dünya genelinde ciddi artışlar yaşandığına dikkat çekiyor.
Dün İstanbul'da gerçekleşen basın toplantısında duyurulan "Pestisit Atlası: Tarımda Kullanılan Zehirler Hakkında Gerçekler ve Rakamlar 2023 Raporu," pestisitlerin insanlara ve doğaya verdiği zararı detaylı bir şekilde ele alıyor. Avrupa Birliği Gıda Güvenliği Otoritesi'nin (EFSA) pestisit kullanımını yasaklamasına rağmen, bu kimyasal maddelerin dünya genelinde rekor seviyelere çıktığını vurguluyor. Ayrıca, yoğun pestisit kullanımının arılar başta olmak üzere uçucu böcekler ve kuşlar gibi canlıları tehdit ederek biyoçeşitliliği tehlikeye attığını, toprak, su ve hava kirliliğine neden olduğunu belirtiyor.
Rapora göre, dünya genelinde yılda 4 milyon ton pestisit kullanılıyor ve küresel pestisit pazarı 130.7 milyar dolar büyüklüğe ulaşmış durumda. Pestisit kullanımındaki artış, 1990-2017 döneminde yüzde 80'e ulaşmış durumda. Türkiye'de ise 1990 yılında yaklaşık 30 bin ton pestisit kullanılırken, bu miktar 2018'de 60 bin tona yükselmiş ve 2020'de 54 bin ton seviyesine gerilemiş. Bu pestisitlerin yaklaşık yüzde 50'si Adana, Mersin, Manisa, Aydın, Bursa, İzmir ve Antalya gibi bölgelerde kullanılıyor. Raporda ayrıca, dünya genelinde tarım arazilerinin yaklaşık üçte ikisinin en az bir pestisit ile kirlendiği vurgulanmıştır.
Pestisit Atlası'nın Türkiye bölümünü oluşturan ve bilimsel analizleri gerçekleştiren Gıda Mühendisi Yazar Dr. Bülent Şık, pestisitlerin en fazla çocukları etkilediğini belirtiyor. Türkiye'nin nüfusunun yüzde 26,5'ini çocukların oluşturduğuna işaret eden Şık, 23 milyon çocuğun pestisitlerin tehlikesi altında olduğunu vurguluyor. Aynı zamanda dünya genelinde her yıl yaklaşık 385 milyon pestisit zehirlenmesi vakası yaşandığını ve bu zehirlenmelerden en çok tarım alanında çalışanların etkilendiğini belirtiyor. Şık, Avrupa'da ekolojik ve sağlık nedenlerle kullanımına izin verilmeyen pestisitlerin üretilip başka ülkelere ihraç edildiğine de dikkat çekiyor.
Bu rapor, pestisitlerin küresel ve yerel düzeyde insan sağlığına ve çevreye olan zararlarını açıkça gösteriyor ve bu konuda farkındalığı artırmak adına önemli bir adımı temsil ediyor.
