Yozgat Sürmelisi ile ilgili tespitlerimi devam ettiriyorum. Sürmeli, türkülerinde yer alan Ermeni motifleri, -Ermeni sözcükleri tamamen doğaldır. Anadolu da ve bizim yörelerde yaşlılarımız kızınca “Ermeni dölü, Ermeni çocuğu, Ermeni evladı!.. diye zorlar bunu bir hakaret olarak kullanırlardı. Bu türkülerde bu mısralar tamamen kızgınlık amaçlı kullanmış olabilir. Ayrıca Ermeni sözcüklerinin geçtiği mısralar başka ağızlarda farklı olan yer almaktadır.
Sürmeli geleneği ve Sürmeli türküleri ayrıca Orta Anadolu bölgesinde geniş bir alanda çalınıp, söylenmektedir. Bu bölgelerde de farklı ağızlar, farklı dörtlükler kullanılmıştır. Bu bir kültür alışverişidir. Sürmeli türkülerini Anadolu da bir zamanlar yaşamış olan azınlıkların çalıp söylemesi de türkülerin onlara ait olduğunu göstermez. Ayrıca Ermeni vatandaşlarında kendilerine has bir kültürleri ve ağızları vardır. Bu türkülerin ve şiirin konuları da yönelişleri de asla bizim türkülere benzememektedir. İçimizde yaşamış olmaları nedeniyle Türk halk şiiri ve türkülerini sevip, söylemiş olmaları doğaldır. Bu kültür bizim öz kültürümüzdür.
Bu şiirlerde Türk halk edebiyatının örnek eserleridir.
Türkülerin şekil, yapı özelliği ölçüsü, kafiye düzeni ve okunuşu itibariyle tamamen Türk Halk Edebiyatı’nın ürünü olduklarını zaten kendi dörtlükleri haykırıyor. Biz Türküz ve Türk kültürüne aitiz, diye. Oldukça zengin bir muhteva ve çeşidine sahip olan Türk halk edebiyatı anonim ve mani örnekleriyle dolup taşmaktadır. Yozgat’ta da bu türküler anonim mani halkın ortak ürünü olarak karşımıza çıkmaktadır.
Sürmeli bey hikayesi bir Türkmen beyi olarak halen halk arasında anlatılmakta ve bilinmektedir. Fakat sürmeli kızla ilgili açıklık mevcut değildir. Sürmeli kız Süremi ve güzel gözlü sevgi bir hitaptır, sesleniştir. Sürmeli bir tane değildir, yüzlercedir. Dolayısıyla hikayenin kız kahramanı sevgililerdir, yarenlerdir, nişanlılardır, Sürmeli gözlü kızlarımızdır. Sürmeli türküleri Anadolu pınarlarından akan memba suyu gibi, ak pak ve temizdir. Asla midelerimiz bulanmasın bu kaynaktan kana kana içebilirsiniz.
Sözleri uzatmak yersiz “Sürmeli ermeni miydi” aldatmacası bir saldırıya, küçüklüğe ve iftiraya dayanıyor. Kaynaktan yoksun mesnetten yoksun basit bir anlayıştır, kişi vilayetleri tarihi bir belge sayılmaz. Sürmeliye hayranız, Sürmeliyi seviyoruz ona çamur atılmasına müsaade etmeyiz. Bu bir gafilliktir. Anadolu kültürü herkesi kucaklayacak kadar derin bir kültüre sahiptir. Küçük bir azınlığı malı gibi gösterilemez. Koskoca bir tarihi yok sayanlar ya da bu köklü kültüre saldıranlar kafalarını taşa vurarak hep geri tepmişlerdir.
