Anız yakmanın idari yaptırımı hakkında uyarılarda bulunana jandarma ekipleri, anız yangını olaylarına karşı vatandaşların alması gereken tedbirler hatırlatarak broşür dağıttı.
Vatandaşlarımızın bu konuda gerekli hassasiyeti göstermelerini rica eden ekipler, anız yakanlara karşı adli ve idari işlemler uygulandığını bildirildi.
ANIZ YAKMA NEDİR?
Anız yakma, hasat sonrasında ekinlerin toprakta kalan kök ve saplarının kasıtlı olarak yakılması işlemidir. Dünya genelinde en çok mısır (yüzde 43), pirinç (yüzde 24), buğday (yüzde 23) ve şeker kamışı (yüzde 5) artıkları yakılmaktadır.
ANIZ YAKMANIN NEDENLERİ
Anız yakmanın birçok nedeni bulunmaktadır:
Yüksek Karbon/Azot Oranı: Bitki artıkları, diğer organik maddelere göre yüksek karbon/azot oranına sahiptir, bu da onların doğada daha geç ayrışmasına yol açar.
Zararlılar: Anız, kültür bitkilerine zarar verebilecek zararlı canlılara durak ve besin kaynağı oluşturur.
Hızlı Tarla Hazırlığı: Yakım sonrası tarlanın hemen yeni ürün ekimine hazır hale gelmesi.
Alternatiflerin Eksikliği: Çiftçilerin anız yakımına karşı alet ve alternatiflere erişiminin olmaması.
Kültürel ve Sosyo-Psikolojik Faktörler: Bölgesel kültür, gelenekler ve diğer sosyo-psikolojik nedenler.
BÖLGESEL DEĞİŞİKLİKLER
Rusya’da, 1990'larda hayvancılık endüstrisinin çökmesiyle, hayvan yemi olarak kullanılabilen anızın ekonomik değeri düşmüştür. Bu nedenle, anız yakma artmıştır.
ETKİLERİ
Anız yakmanın birçok olumsuz etkisi bulunmaktadır:
Orman Yangınları: Anız yakma, pek çok ülkede orman yangınlarının önemli bir nedenidir.
Hava Kirliliği: Hindistan'da hava kirliliğinin önemli bir sebebi olarak tanımlanmıştır. Karbondioksit, karbonmonoksit, azot oksitler (NOx), kükürt oksitler (SOx) ve metan gibi gazlar ile insan sağlığına zararlı partikül madde (PM10 ve PM2.5) salınımına yol açar.
Toprak Verimi: Yakım sırasında aşırı sıcaklık nedeniyle topraktaki yararlı mikroorganizmalar ölür, bu da toprak veriminin düşmesine neden olur.
Yoğun Duman: Anız yakma sonucu oluşan yoğun duman, bölgedeki hayatı olumsuz etkileyebilir ve kazalara yol açabilir.
COĞRAFİ DAĞILIM
En çok anız yakılan ülkeler arasında Çin, Hindistan, ABD, Brezilya, Endonezya ve Rusya bulunmaktadır. Sahraaltı Afrika, hasat edilen hektar başına en yoğun anız yakmanın gerçekleştiği bölgedir.
YASAL DURUM
Birleşik Krallık anız yakımını yasaklamıştır. Çin ve Hindistan'da yasak olmasına rağmen yaygın olarak yapılmaktadır. Avustralya, belli koşullar altında anız yakmaya izin vermekte ve önerilerde bulunmaktadır. Türkiye’de, anız yakma 1983 tarihli Çevre Kanunu ve 1956 tarihli Orman Kanunu ile yasaklanmıştır, ancak yasaklara rağmen devam etmektedir.
DİNİ YAKLAŞIMLAR
Diyanet İşleri Başkanlığı, anız yakmanın hayvanlara ve doğaya zarar verdiği gerekçesiyle "kesinlikle haram" olduğunu belirtmiştir.
ÖNLEME VE ALTERNATİFLER
Anız yakmaya karşı önerilen alternatif çözümler şunlardır:
Toprağa Karıştırma: Anızın tutuşturulmadan toprağa karıştırılması.
Biyokütle Kullanımı: Biyoyakıt üretimi, enerji santrallerinde yakılması veya kereste ve kağıt endüstrilerinde kullanılması.
Toprak İşlemesiz Tarım: Anız yakmaya karşı önerilen bir başka yöntemdir.
Vergi Yardımı ve Bilinçlendirme: Anız yakmayan çiftçilere vergi yardımı yapılması ve çiftçilerin bilinçlendirilmesi.
Anız yakma, hem çevresel hem de insan sağlığı açısından önemli sorunlara yol açmakta olup, alternatif çözümler ve yasal düzenlemelerle bu sorunun üstesinden gelinmesi hedeflenmektedir.
